Zagrebački istoričar filma Daniel Rafaelić je, pripremajući dokumentarac Druga strana Velsa, o američkom glumcu Orsonu Velsu, otkrio zanimljiv detalj iz njegove biografije.

Iako je namjera Rafaelića bila da se usredsredi na njegove uloge u filmovima jugoslovensko-američke kooprodukcije, kao što su David i Golijat i Bitka na Neretvi, našao je podatak da je Vels 1942. godine,  uz poznatog glumca Vinsenta Prajsa,  učestvovao u američkoj radio emisiji Četnici, piše zagrebački Jutarnji list.

Četnici su bili dio serijala Trežuri star parejd (Treasury Star Parade), finansijski pomognutom od strane američke vlade, koja je pokušavala da upozori slušaoce da se u Evropi odigravaju važna zbivanja, jer se tamo Velika Britanija, Sovjetski Savez i različiti pokreti otpora bore protiv Hitlerovih trupa.

Četnici su se 1942. godine našli u serijalu, jer su početkom te godine, iz vizure saveznika, Draža Mihailović i njegovi četnici bili najvažniji pokret otpora koji se nakon sloma Jugoslavije formirao na tom prostoru. Njegovoj reputaciji je pomoglo to što nije bio komunista, što ga je podržavao kralj Petar Karađorđević u Londonu i što je načelno bio antifašistički, piše Jutarnji.

U emisiji Četnici, koja je trajala 15 minuta, narator je Vinsent Prajs, a ima i igranih dijelova u kojima dominira Velsov glas. Nakon Prajsovih upozoravajućih poruka o situaciji u Jugoslaviji, počinje radnja: četnici polažu zakletvu svom vođi koji se zove Dušan, a glumi ga Orson Vels.

Njegovi borci su napaćeni muškarci i žene kojima je Hitler uzeo sve, ali su im ostali puška, nož i otrov, koji će progutati u slučaju da ih zarobi neprijatelj. U jednom trenutku Dušan se ispovijeda da se još kao dječak zaljubio u vršnjakinju Jovanu, a zatim se kao mladić njome oženio, pa su se zajedno preselili u Beograd, gdje su otvorili malu radnju.

Jovana je trebalo da mu rodi sina, ali je u tom trenutku Hitler bombardovao jugoslovensku prijestonicu i ona je poginula.

Dušan (Orson Vels) se pred četnicima obraća samom Hitleru, zamjera mu je što je raskomadao Jugoslaviju, pobio tolike ljude, porušio gradove, a govor završava pohvalno po Dražu Mihailovića.

Jutarnji je tekst o Velsu objavio pod naslovom Velika zabluda Orsona Velsa: 1942. u radioemisiji prijetio je Hitleru i slavio antifašiste četnike.

Tekst je, inače, ilustrovan Velsovom fotografijom iz filma Bitka na Neretvi (1969) u kojm je slavni glumac i igrao - četnika.

(RTS, BLIN MAGAZIN/ma)