Razgovarao: Đorđe Krajišnik

Gospodin Krsmanović nam je otvoreno govorio o radu svoje partije, odnosu sa aktuelnim vlastima, ekonomskoj situaciji u RS, medijima, izgradnji auto-puta, te svim drugim problemima koji opterećavaju bh. politički i društveni život.

BL!N: Gospodine Krsmanoviću, nedavno ste u Banjaluci obilježili dvogodišnjicu osnivanja Nove socijalističke partije. Ukratko, kako gledate na protekle dvije godine, i koliko ste zadovoljni onim što je Vaša partija postigla u političkom životu BiH?

KRSMANOVIĆ: Uvijek kada se govori o političkom životu BiH i poziciji pojedinih političkih partija možete vidjeti dobre i loše stvari. Dobre stvari za NSP je to što je jedina istinska prava politička alternativa trenutno u zemlji a na prošlim izborima jedina je izašla u koaliciji sa jednom partijom iz Sarajeva, što je pokazalo da je moguće dogovarati se i praviti potpuno drugi politički ambijent i političku volju za razvoj ove države. A s druge strane ono što bih volio da se promjenilo da politička partija ne bude prepoznatljiva samo po meni, već da ima još mnogo ljudi koji će predstavljati pravu istinsku ljevicu u BiH.

BL!N: Šta je to novo što NSP unosi u bh. politiku, tačnije, po čemu se NSP diferencira u odnosu na sve druge političke partije?

KRSMANOVIĆ: Suštinska stvar kada se nekome obraćate i tražite glas onda govorite da je NSP partija koja zagovara modernu državu zasnovanu na funkcionalnoj i efikasnoj vlasti na svim nivoima i koja će uvažati sve evropske standarde i principe u pogledu ljudskih prava i temeljnih sloboda, kvalitetnog obrazovanja, zdravstvenog sistema, penzionog sistema, socijalno odgovornu državu.

Uvijek je naša poruka bila decentralizacija i decentralizacija, odnosno vraćanje nadležnosti lokalnim zajednicama jer to je jedini proces koji u kratkom roku može napraviti kvalitetne privredne promjene i takav pristup predstavlja i okosnicu novog privrednog sistema koji nudi NSP i koji je potpuno drugačiji od onoga što sada imamo a to je mafijaška država ogrezla u kriminalu i korpuciji i koja ako ovako nastavi apsolutno nema izlaza jer njen kreditni rejting je D minus minus i to još samo ima Somalija u kojoj vladaju pirati.

BL!N: Kako komentarišete jučerašnji dogovor oko formiranja vlasti na državnom nivou, te rasposjelu ministarstava i direktorskih mjesta institucija?

KRSMANOVIĆ: To je samo zamjena fotelja između ljudi. Kao što je nekada u komunizmu bila rotirajuća vrteška poslije svake 4 godine. Ljudi samo mijenjaju fotelje ali suštinskih promjena apsolutno nema niti ih u ovakvom sazivu  i u ovakvom političkom ambijentu može biti u kraćem roku.

BL!N: Predsjednik RS Milorad Dodik nedavno je uz prisustvo visokih zvaničnika iz političkog i kulturnog života otvorio autoput Banjaluka-Gradiška koji završava na rijeci Savi, dakle praktično vodi u nigdje. Kako Vi tumačite sve malverzacije i kontroverze koje su pratile izgradnju ovog autoputa?

KRSMANOVIĆ: Izgradnja autoputeva je nešto što treba da bude zasnovano na čistom ekonomskom interesu. Znači, broj vozila koji prođu tim autoputem treba da omogući povrat sredstava i dobit za državu koja ga gradi. Taj put do sada nije oprihodovao ni jednu jedinu marku, od 2000. godine od kada je počela njegova gradnja. Autoputevi su čista ekonomska kategorija, i da bi se jedan autoput gradio i bio ekonomski održiv, njime treba da prođe 28.000 vozila dnevno.

Sada na autoputu ni kod Gradiške ni kod Banja Luke nemate nijednu naplatnu rampu, a kada se one postave vidjećete koliko je to znatno manji broj vozila koji prolaze i u odnosu na tehno-ekonomski elaborat i podatke koji su lažno prikazani onim koji su taj autoput kreditirali. U svakoj izgradnji ovakvog tipa mora razgovarati o ekonomskim veličinama i posmatrati povrat i održivost projekata.

BL!N: Vlast nas svakodnevno, putem svojih medija, obavještava da je stanje u RS skoro pa blizu blagostanju, bez velikih ekonomskih poteškoća i socijalnih problema, demokratično i napredno. Međutim, stvarnost prepletena sve češćim štrajkovima i nemogućnošću normalne egzistencije građana nam govori da to ni u pola nije onako kako se pretstavlja. Dakle, po Vašem mišljenju, u kakvom je stanju Republika Srpska danas?

KRSMANOVIĆ: Ono što sam dobio podataka i što se vidi poslije provedene revizije Budžeta RS i njenih fondova, zdravstvenog i penzionog, vidi se deficit preko 600.000.000 KM, i da je samo deficit Budžeta RS preko 200.000.000 KM. To govori da više trošimo nego što oprihudujemo i da se ta razlika namiruje iz kredita.

Ova država, ako se ovako nastavi ako se ne naprave radikalne promjene, ide u dužničko ropstvo i ide u bankrot. Ako se uzmu činjenice da je oko 50 odsto nezaposlenih, a i oni koji rade uglavnom rade u administraciji da su to neproizvodni radnici koji ne proizvode novu vrijednost, onda se vidi da je situacija bezizlazna u ekonomskom smlislu, i to prikazivanje služi da bi se nekako preživjelo do lokalnih izbora u oktobru mjesecu.

BL!N: Ministar policije RS Stanislav Čađo nedavno je izjavio da u vlasti Republike Srpske nema kriminala, odnosno da su svi poslovi po zakonu i transparentni. Kako tumačite ovu izjavu?

KRSMANOVIĆ: Meni najviše smeta uvezanost političkog vrha RS sa tajkunskim firmama i pojedincima i to je ono što ovoj državi daje status mafijaške države. U ovakvom odnosu policije, tužilaštva i radu institucija pravosuđa teško će se moći stati u kraj kriminalu i korupciji.

BL!N: Kako gledate na činjenicu da je RTRS, koji bi trebao biti javni servis svih građana RS, danas zapravo pr služba aktuelnoj vlasti?

KRSMANOVIĆ: Ono što je mene najviše zabolilo i nikako ne mogu da podnesem je to što sam sve više uvjeren da slobodnih i nezavisnih medija u RS nema. Državni servis uvijek je bio i naginjao vladajućim strukturama i tako je vjerovatno u svim državama ali kada se se sabere da su i privatni mediji vezani za kapital i novac koji je opet vezan za tzv.velike firme koje su u sprezi sa vlašću i državom, onda dobijete jedan začarani krug gdje drugačije političke poruke teško dobiru do ljudi. 

Sa ljudima se vrlo lako manipuliše, u ovakvom beznađu kada ljudi nemaju osnovne uslove za egzistencijalni život, ljudi daju prednost egzistencijalnom u odnosu na demokratiju i slobodu. Ovakvi mediju kakvi su sada ne mogu napraviti demokratično i moderno društvo.

BL!N: Nije li sve češće novčano subvencioniranje i potpomaganje mainstream medija od strane vladajućeg SNSD-a zapravo dokaz da su mediji u RS gotovo potpuno potčinjeni Miloradu Dodiku i njegovim partijskim službenicima?

KRSMANOVIĆ: SNSD je na poslednjim izborima dobio natpolovičnu većinu građana RS. Logično je da uticaj takve političke partije i njenog predsjednika bude i dominantan na političkoj sceni. Ali ono što je neodrživo jeste da se u jednom demokratskom društvu i koje  bi trebala da predstavlja socijademokratska partija nemogućnost da se čuje i kritička riječ opozicije. Finansiranje medija od strane vladajuće strukture nije ni toliko loše, ali raspodjela tih sredstava mora biti prema odgovarajućim kriterijima. To ne smije biti mač. S jedne strane imate šargarepu a sa druge strane štap i onda to znači disciplinovanje medija. Podrška medijima da, ali po tačno definisanim kriterijima gledanosti.

BL!N: Kako tumačite današnju ulogu međunarodne zajednice u BiH, tačnije, smatrate li da je njeno sve diskretnije bavljenje našom zemljom odraz bezidejnosti u rješavanju bh. problema ili taktičko prepuštanje stvari domaćim političkim elitama?

KRSMANOVIĆ: Od samog potpisivanja Dejtonskog sporazuma i od pozicioniranja Međunarodne zajednice u Ustavu BiH kroz poziciju Visokog predstavnika i njegove kancelarije, Međunarodna zajednica je u BiH u specifičnoj poziciji u odnosu na bilo koju drugu državu u svijetu. Ona je ustavna kategorija i njena je obaveza da svoju ustavnu poziciju izvršava.

Što meni smeta je što nisu napravljeni instrumenti i procedure da može doći i jednog momenta da se može dozvoliti blokada i opstrukcija države zato što je sistem tako postavljen. Kada imate takvu ustavnu poziciju, kada  nisu napravili procedure koje će onemogućiti blokadu onda se pokazuje da međunarodna zajednica je bezidejna u ovoj situacija, da Vijeće za implementaciju mira država potpisnica Dejtonskog mirovnog sporazuma nema iste stavove, nema uopšte odnos prema onome što se dešava u BiH a posebno kada se vidi da svjetska ekonomska kriza i problemi u euro zoni došli u prioritet zemalja koji su ključni faktori u Vijeću za implementaciju mira.

Može se reći da u ovom momentu Međunarodna zajednica ne zna šta će sa BiH. U ovakvim odnosima je nemoguće očekivati brže ekonomsko – socijalne promjene i rješavanje osnovnih životnih problema ljudi, niti očekivati brži put BiH ka evroatlantskim integracijama.

BL!N: Ima li opozicija u RS dovoljno snage i kapaciteta da do sljedećih opštih, ili već nadolazećih opštinskih, izbora napravi značajnije promjene u političkom životu RS?

KRSMANOVIĆ: Lokalni izbori nikada nisu bili vezani za tzv.velike teme. Oni su bili više vezani za život običnog čovjeka, i za jake ljude i jake pojedince koji vole svoje sredine i koji su omogućavali da takve sredine u kratkom roku naprave što je moguće bolje rezultate.

Jedna od najpozitivnijih stvari u BiH, što sam uvijek isticao, jeste neposredan izbor načelnika opština. Zato mislim da će i ovi izbori biti borba oko toga ko će pobjediti za gradonačelnike odnosno načelnike opština. To će pokazati odnos i političkih snaga i pokazaće da li ima pozitivnih promjena u političkom životu BiH. Svaka lokalna zajednica će se ponašati drugačije, neće biti nekog jedinstvenog nastupa opozicije protiv pozicije. Moje mišljenje je da na narednim lokalnim izborima ne treba očekivati obračun opozicije i pozicije.

BL!N: Šta NSP očekuje od nadolazećih Opštinskih izbora?

KRSMANOVIĆ: Mi očekujemo dva načelnika opština i očekujemo da ćemo u 20-ak opština biti zastupljeni u opštinskim skupštinama. Foča, Srbac i Bileća su opštine koje najviše favorizujemo.

BL!N: Budući da je iza nas, politički i ekonomski, sasvim promašena godina, recite nam imate li viziju BiH u budućnosti i kakva je ona?

KRSMANOVIĆ: Ono što je sigurno da će se desiti , pitanje je prije ili kasnije i sa kojim cijenama, to je BiH zajedno sa svojim susjedima u Evropskoj uniji. Ako je Hrvatska nedavno ušla, ako Srbija čini sve pa i najbolnije rezove koje su joj stavljeni kao ultimatum za ulazak, ako je Crna Gora na pragu pregovora, onda jednostavno ne vidjeti BiH u budućnosti kao članicu Evropske unije politički je neodgovorno.

Ono što bih ja volio jeste da se demokratske promjene dese čim prije, da se svi procesi koji vode ka punopravnom članstvu EU ubrzaju, da se počne sve više i više baviti ekonomsko – socijalnim problemima i pristupiti organizaciji države na način da koristeći svoje resurse sa svojim ljudima i razvijajući svoju zemlju u Evropsku uniju ne uđemo kao zemlja koja će biti na repu svih članica zemalja Unije po svim parametrima, već da to bude zemlja koja će minimalno biti u rangu sa susjednim zemljama Srbijom, Hrvatskom i Crnom Gorom.

BL!N MAGAZIN